Làng Chài Nhơn Lý Quy Nhơn thiên nhiên ưu ái ban tặng cho một khung cảnh đẹp đến lạ thường với bờ biển yên bình, những ngôi nhà nhỏ xinh xắn. Đến với du lịch Quy Nhơn, du khách thường nhắc đến các điểm nổi tiếng như Kỳ Co, Eo Gió mà quên đi còn có một làng chài đầy chất thơ nằm giữa lòng Quy Nhơn. Hôm nay hãy cùng theo chân Vietgoing khám phá nét đẹp của làng chài này nhé!
Mục lục
1. Giới thiệu Làng chài Nhơn Lý Quy Nhơn
1.1. Làng Chài Nhơn Lý Quy Nhơn ở đâu?
Nhơn Lý là một làng chài ở bán đảo Phương Mai, tỉnh Bình Định. Làng Chài Nhơn Lý Quy Nhơn có diện tích 1,446ha và nằm cách trung tâm Thành phố Quy Nhơn khoảng 30km. Làng Chài Nhơn Lý mang một vẻ đẹp cổ kính, bình dị cùng với kiến trúc độc đáo mang phong cách của một làng chài đậm nét xưa.
1.2. Lịch sử Làng Chài Nhơn Lý Quy Nhơn
Xã Nhơn Lý nằm trên phần phía đông của bán đảo Phương Mai - cách Tp Quy Nhơn hơn 20km, có diện tích tự nhiên 1,446ha nhưng phần lớn là đồi núi và cát trắng bao phủ. Xã chỉ quản lý khu vực dân cư tập trung với diện tích 94ha quanh làng chài cổ, phần còn lại do Ban quản lý Khu Kinh tế tỉnh quản lý. Nhơn Lý đang thay đổi từng ngày về cơ sở hạ tầng, đời sống kinh tế được nâng cao. Người dân nơi đây giờ không chỉ còn trông chờ vào ngư nghiệp mà đang hướng mạnh sang du lịch.
Năm 2018, xã đón hơn 329 nghìn lượt khách du lịch, trong đó có nhiều khách quốc tế. Kinh tế phát triển mạnh mẽ, thu ngân sách tăng nhanh từ 133 triệu đồng năm 2015 lên 6,1 tỷ đồng năm 2018. Nhiều gia đình ở Nhơn Lý đã chuyển từ đánh bắt hải sản sang khai thác các dịch vụ du lịch. Chủ tịch UBND xã Nhơn Lý Nguyễn Tấn cho biết: Người dân ở đây quen đánh bắt gần bờ, sử dụng thuyền lớn cỡ 12m dài.
Cứ đi theo mùa cá dọc biển miền trung, đến cả Khánh Hòa, Thanh Hóa, có khi đi cả tháng mới về. Trước năm 2014 đàn ông đi biển đánh cá, đàn bà ở nhà trông con, nội trợ chờ chồng. Từ khi dịch vụ du lịch phát triển thì có nhiều việc, nhà nhà đua nhau làm ăn, không còn cảnh ngồi không tán dóc như trước nữa.
Ảnh:@sloppikayb.
Cảnh quan làng chài, nghề đánh bắt cá truyền thống, các bãi tắm đẹp nói chung và Eo Gió nói riêng đã trở thành tài nguyên thiên nhiên và nhân văn hấp dẫn, thu hút khách đến với Nhơn Lý. Nhà cửa ở làng chài san sát như phố cổ Hội An, đường lên xuống quanh co vì địa hình tựa núi hướng biển.
Xen lẫn những ngôi nhà mới xây là rất nhiều ngôi nhà có từ những năm 1970 của thế kỷ trước với những bức tường rong rêu, những giàn hoa giấy, những ô cửa sổ mầu xanh lá cây, gợi nhắc về một thời quá vãng. Làm ngư nghiệp, nhưng làng chài lại không hề có mùi tanh của cá, rất sạch sẽ.
Những quán cơm dành cho dân chài nằm sâu mãi trong các ngõ, ngách. Cứ qua một khúc cua lại có một ngôi đền hoặc miếu cổ. Chỉ cần nhìn những gốc bàng mấy người ôm, sần sùi, tán lá phủ kín ngôi miếu nhỏ cũng có thể đoán được tuổi đời của chúng lên đến hàng trăm năm.
Các con đường chính trong thôn đều hướng tới bãi biển, bám theo các con dốc và dẫn nước mưa ra biển một cách tự nhiên. Ðó không phải là những con đường thẳng tắp mà khúc khuỷu để hạn chế sức gió từ biển quét thẳng qua và đủ hẹp để tạo ra bóng râm nhằm chống cái nóng oi ả. Các tuyến đường theo phương dọc được kết nối với nhau bằng những tuyến đường ngang, nơi bày biện các cửa hàng, tiệm tạp hóa và dẫn đến các điểm sinh hoạt cộng đồng của làng như đình, chùa, miếu.
Ảnh: @giangpt.
Ấn tượng mạnh mẽ trước kiến trúc độc đáo của Làng Chài Nhơn Lý, một số kiến trúc sư người Mỹ đã làm một bộ sưu tập kỳ công về kiến trúc các ngôi nhà và đề xuất một dự án bảo tồn làng cổ Nhơn Lý theo mô hình phố cổ Hội An. Họ so sánh Nhơn Lý với những ngôi làng cổ nổi tiếng của các nước và phát hiện ra rằng, ở Nhơn Lý, những ngôi nhà xếp lớp từ thấp lên cao và chỉ có một đến hai tầng để không cản trở tầm nhìn ra biển của những ngôi nhà khác. Thật dễ hiểu vì ngư dân là những người luôn ngóng ra biển, chờ thuyền về, tiên lượng bão tố. Phương xa lại là Biển Ðông mênh mông sóng nước, nơi thử thách lòng quả cảm của ngư dân.
Cả xã Nhơn Lý hiện có bốn thôn là: Lý Chánh, Lý Hòa, Lý Lương, Lý Hưng thì mỗi thôn có một ngôi chùa, theo bốn hướng đông, tây, nam, bắc. Bốn ngôi chùa có bốn tượng Phật ở vị trí cao hơn hẳn, đóng vai trò như những ngọn hải đăng, định hướng cho ngư dân. Ngày trước, các ngôi miếu, ngôi chùa nằm xa khu dân cư, sau này người dân làm nhà cả trên núi, thành ra miếu, chùa lại nằm giữa thôn.
Người trông coi đền được gọi là chánh đền, trông coi miếu, vạn đầm (đình) được gọi là chánh bái. Ðó là những người có uy tín trong thôn, được dân cử ra. Xã vẫn lưu giữ sáu sắc phong từ triều Nguyễn dành cho lăng Nam Hải vạn đầm Hưng Lương, được xây dựng từ thế kỷ 18. Tại đây, cứ vào ngày 10 tháng 5 âm lịch, nhân dân trong vùng lại tổ chức lễ hội cầu ngư để mong cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, cuộc sống sung túc, bình an. Trong lễ hội, mọi người được thưởng thức màn diễn xướng dân gian chèo Bả Trạo của vùng đất này. Trên bãi biển nơi đây còn có những giếng nước ngọt kỳ lạ. Khi nước thủy triều rút, nước ngọt từ mạch trồi lên, chỉ việc lấy ca múc uống.
Ảnh: Sưu tầm Internet.
Nhơn Lý đang trên đà phát triển nhanh, mạnh song hành với nhiệm vụ bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Phát triển kinh tế càng nhanh thì càng cần giáo dục người dân về các giá trị văn hóa của địa phương, để mọi người đều tham gia giữ gìn, biến các giá trị truyền thống thành các sản phẩm du lịch bền vững. Ðúng như đánh giá của các kiến trúc sư nước ngoài: Làng Chài Nhơn Lý là một kho báu, một di sản văn hóa, du lịch của Bình Ðịnh và Việt Nam nói chung.
2. Nhơn Lý với những điều thú vị ít ai biết
Quy Nhơn chỉ đến một vài lần nhưng mình đã có cảm giác khá thích thú. Nếu bạn đi du lịch Quy Nhơn nhớ đừng quên ghé tới Kỳ Co & Eo Gió… đồng thời thả mình trong sự bình yên của Làng Chài Nhơn Lý cổ kính này nhé.
Cơ duyên đã đưa nhà thiết kế đô thị nổi tiếng người Pháp là kiến trúc sư Lecaron, cùng một số nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đến Nhơn Lý. Ðiều ấn tượng mạnh đối với họ không phải là những cảnh đẹp biển, đảo đang “hot” nơi đây, mà lại đánh giá cao những giá trị di sản ở làng chài, vốn trước giờ mọi người nghĩ là bình thường, thậm chí lạc hậu.
Tháng 4.2018, Sở Du lịch phối hợp với UBND TP Quy Nhơn tổ chức Hội thảo chuyên đề “Bảo tồn văn hóa, kiến trúc làng ven biển để phát triển du lịch cộng đồng tại xã Nhơn Lý”. Báo cáo tại Hội thảo, kiến trúc sư (KTS) Đặng Thục Trang, Giám đốc Công ty TNHH Kiến trúc Scene Plus (TP Hồ Chí Minh), cho biết qua tiến hành khảo sát nhà dân Làng Chài Nhơn Lý (xây dựng từ năm 1960 – 2005), có nhiều ngôi nhà nhỏ thiết kế đẹp, thể hiện tính sáng tạo, tỉ lệ hài hòa, phối màu tốt… “. KTS Lecaron mới đầu cứ quả quyết rằng những ngôi nhà xưa cũ ở Nhơn Lý phải có KTS thiết kế thì mới được như vậy…nên ông rất ngạc nhiên khi tìm hiểu sau đó được biết là do những người thợ ngay tại địa phương xây dựng sau khi họ và gia chủ trao đổi ý tưởng”, KTS Thục Trang kể. Khi biết điều đó, KTS Lecaron luôn miệng thốt lên rằng “kỳ diệu”.
3. Cách di chuyển đến Làng chài Nhơn Lý Quy Nhơn
Để đến được Làng Chài Nhơn Lý Quy Nhơn bạn có thể di chuyển bằng taxi hoặc xe máy. Nếu bạn thích tự mình trải nghiệm thì đi xe máy còn nếu bạn muốn di chuyển đến nhanh và chính xác thì nên đi bằng taxi.
Xuất phát điểm từ thành phố Quy Nhơn, bạn băng qua cầu Thị Nại. Sang bán đảo Phương Mai, tiếp tục chạy xe theo đường quốc lộ 19B, bạn sẽ gặp một bùng binh. Rẽ trái và cứ đi thẳng sau đó rẽ phải vào xã đảo Nhơn Lý. Sau đó băng qua khu resort FLC Quy Nhơn rồi rẽ phải đi thêm một đoạn nữa là bạn đã đến với Làng Chài Nhơn Lý rồi nhé!
Ảnh: Sưu tầm Internet.
4. Nhơn Lý - Nét mới lạ từ xưa cũ
Theo khảo sát đánh giá của các chuyên gia trong nước và quốc tế, hình thái đô thị của Làng Chài Nhơn Lý có nét đặc trưng độc đáo riêng, hoàn toàn được bố trí dựa vào tập quán và đặc điểm nghề cá để ngư dân có thể sinh sống và làm việc tiện lợi, an toàn. Tất cả các con đường chính ở làng chài đều hướng ra bãi biển (nơi có bến cá được xem là trung tâm của làng chài), tạo thành những tuyến giao thông hình tia (theo phương dọc) bám theo các con dốc và dẫn tất cả nước mưa ra biển một cách tự nhiên. Các con đường này không thẳng tắp mà khúc khuỷu để ngăn gió từ biển quét thẳng qua, cũng như hẹp để tạo bóng râm…
Trò chuyện với tôi, KTS Thục Trang tấm tắc: Làng Chài Nhơn Lý nằm ở địa hình dốc ra biển, các ngôi nhà, lối đi, mương thoát nước được làm rất sáng tạo theo phong cách dân gian hiếm có ở Việt Nam và các nước châu Á khác, nhưng điều kỳ lạ là nó lại khá giống với các làng chài ở châu Âu…
Khi được chúng tôi hỏi về những nhận xét của đoàn khảo sát, lão ngư Phạm Mai (67 tuổi, thôn Lý Chánh, xã Nhơn Lý), tỏ ra tâm đắc về những đánh giá mới lạ của những người phương xa mà dân địa phương như ông chưa bao giờ nghĩ đến. “Ra khơi đánh bắt kiếm sống hằng ngày nên các nhà dân đầu tiên của làng đều ở giáp mặt biển, sau dân cư đông thì cất nhà lên dần vùng đồi núi phía trên. Dù nhà xây trước xây sau thế nào cũng tuân thủ chừa đường đi ra biển cho bà con…”, ông Mai cho biết.
Nhờ sự nhiệt tình của ông Bùi Văn Sanh, Trưởng thôn Lý Lương, xã Nhơn Lý, chúng tôi được luồn theo những đường dốc, uốn khúc lượn sâu trong làng chài vào một ngày đẹp trời cuối năm 2018. Dựng xe máy ở phía đầu thôn, chúng tôi bắt đầu đi bộ xuống thấp dần theo hướng biển.
Ảnh: Sưu tầm Internet.
Nhà dân ở Nhơn Lý thường phân bố theo từng tầng rải đều theo độ dốc của những lối đi quanh co. Kiến trúc nhà khá đa dạng, phần lớn đều được xây bằng những vật liệu bền chắc, lối kiến trúc vững chãi, màu thời gian đã nhuốm đều khắp cả xóm. Nhiều ngôi nhà có nền móng đá chẻ nâng cao vọt lên, rêu xanh bám dày. Từ xa xưa, người dân nơi đây không đủ điều kiện bạt phẳng sườn đồi lấy chỗ làm nhà mà bám theo độ dốc nên nhiều căn, trước ngõ phải có thêm tam cấp bằng đá hoặc cầu thang để lên nhà. Đây là nét, chất riêng thu hút ánh nhìn của khách lạ mỗi khi ngang qua.
Dốc uốn lượn quanh co nên có nhiều quãng, tôi đang đi bên hiên nhà người này nhưng trên đầu lại là sân nhà người khác. Chúng tôi ghé thăm gia đình cụ Lê Văn Kính (78 tuổi) - một ngôi nhà nhỏ, nằm ở lưng chừng dốc. Bước vào cửa là phòng khách, nhưng chúng tôi rất ngạc nhiên khi được cụ Kính mời theo cầu thang xuống phía dưới qua một tầng nhà bếp và phòng ăn, rồi đi xuống tầng dưới tiếp theo để đến phòng thờ được bày biện tinh tế theo kiểu cổ điển ở làng biển. Bước ra khỏi cửa phòng thờ lại thấy một cái cổng nhỏ với “viu” mở toang ra phía biển. Hóa ra đây mới là cổng chính của ngôi nhà.
Giữa trưa nắng nhưng cụ Kính còn nhiệt tình ra khỏi nhà để dẫn chúng tôi đi men theo con đường dốc xuống phía dưới khu vực giếng cổ của làng. “Từ nhỏ tôi được nghe người lớn kể lại giếng cổ này phải có tuổi đời ít nhất trên 200 năm. Để xây dựng giếng, khi đó phải đào cát theo bán kính xung quanh cả trăm mét, sâu xuống vài chục mét mới tìm được nguồn nước. Dù khô hạn thế nào thì nước cũng có quanh năm cho dân làng sử dụng…”, cụ Kính cho biết. Người dân đang tôn tạo lại giếng cổ đẹp hơn, làm mới lại tấm bình phong bằng xi măng được dựng phía trước giếng từ cách đây hơn 60 năm.
Từ khu vực giếng cổ, chúng tôi đi men theo con đường nhỏ ngược lên nơi có con dốc cao nhất ở thôn Lý Lương. Ngay ngã ba có tên gọi “dốc quán” là nơi đặt một tảng đá lớn. “Theo các cụ ngày xưa kể lại, cách đây khoảng gần 2 thế kỷ, một người giàu có trong vùng đã thuê nhiều thanh niên xúm khiêng tảng đá to này từ trên núi về đặt ở vị trí gần nhà ông. Hằng ngày ông ra ngồi trên “đài quan sát” này theo dõi ngư dân của ghe thuyền mình đánh cá ở khu vực biển trước làng…”, cụ Kính kể.
Nếu bạn đang có dự định đi du lịch Quy Nhơn, đừng quên tham khảo một số khách sạn Quy Nhơn mà các khách hàng của Vietgoing đã lựa chọn đặt và đánh giá rất cao dưới đây nhé:
- Hải Âu Quy Nhơn - Seagull Hotel Khu 11 Tầng
- Hoàng Yến Hotel Quy Nhơn
- Fleur De Lys Hotel Quy Nhơn
- Anya Quy Nhơn Hotel
- Grand Hyams Hotel Quy Nhơn
Ngoài ra, nếu bạn muốn trải nghiệm cảm giác đi tour Quy Nhơn trọn gói và được các hướng dẫn viên nhiệt tình, am hiểu về Quy Nhơn kể cho bạn nghe những câu chuyện vô cùng thú vị về Làng Chài Nhơn Lý thì có thể tham khảo một số tour Quy Nhơn hấp dẫn tại Vietgoing dưới đây:
- Quy Nhơn - Phú Yên 4 ngày 3 đêm
- Tour Quy Nhơn Kỳ Co - Hòn Khô - Đồi Cát Phương Mai - Lặn Ngắm San Hô
- Tour Quy Nhơn Kỳ Co - Eo Gió 1 Ngày
- Tour Văn Hóa - Lịch Sử Bảo Tàng Quang Trung 1 Ngày
- Tour Quy Nhơn - Phú Yên - Kỳ Co - Eo Gió 3 ngày 2 đêm
Nguồn: Tổng hợp.
Cập nhật bởi Vietgoing.
Cảm ơn bạn đã ghé thăm Vietgoing.com để tìm hiểu thông tin về Làng chài Nhơn Lý, đừng quên tham khảo thêm các khách sạn tại Bình Định và lịch trình các tour du lịch Bình Định mới nhất 2024 bạn nhé!
